Кері қайту

Дәрілік аллергия

Дәрілік аллергия туралы алғаш рет шамамен 100 жыл бұрын айтылған. 30-шы жылдардың соңына дейін асқынулар небәрі 0,5-1,5% құраған, ал сульфаниламидтерді қолдана бастағаннан кейін жағдай нашар жағына қарай өзгерді. Қазіргі уақытта асқынулар 15-30% жағдайларда пайда болады және бұл тек стационарлық емдеу кезінде.

Медициналық зерттеу мәліметтеріне сәйкес дәрілік аллергияға жиірек қала тұрғындары шалдығады, дәлірек айтқанда 30-40 жастағы әйелдер.

Дәрілік аллергия – бұл иммундық жүйенің дәрілік заттардың құрамына кіретін қандай да бір тітіркендіргіш заттарға қатысты реакциясы. Кейде аллергия мүлдем зиянсыз өтуі мүмкін және сіз бұл сырқатқа шалдыққаныңызды білмеуіңіз де мүмкін. Басқа жағдайларда иммундық жүйенің реакциясы айтарлықтай қауіпті болады. Дәрілік аллергия маңызды аурулар тобына жатады және науқастың ауыр патологиялық күйі – анафилактикалық шок сияқты ағзаның жіті реакциясын тудыруы мүмкін.

Дәрілік аллергияның пайда болу себептері:

· адамда бар басқа аллергия түрлері;

· тұқым қуалау факторлары;

· дәрілік заттарды тым ұзақ қолдану;

· бір уақытта көп мөлшерде дәрілік зат қолдану;

· дәрілік затты мөлшерден тыс қабылдау (псевдоаллергиялық реакция).

Дәрілік аллергияның симптомдары

Аллергенге қатысты аллергиялық реакциялар дененің кез келген бөлігінде пайда болуы мүмкін, ал дәрілік аллергияның симптомдары науқаста бірнеше минуттан бастап бірнеше күнге дейін байқалуы мүмкін:

· жоғарғы тыныс жолдарының зақымдалуы (шөп безгегі, демікпе);

· көздің жасаурауы, қызаруы;

· экзема, есекжем;

· буындардың қабынуы мен ауыруы;

· асқазанның бұзылуы (құсу, диарея).

Дәрілік аллергия тудыратын асқынулар:

· ауыр аллергиялық реакция (анафилактикалық шок);

· тыныс алудың қиындауы, ысқырықпен дем алу;

· суық тер;

· жүректің жиі соғуы;

· есекжем;

· асқазанның құрысуы;

· жүрек айнуы, құсу;

· бас айналу;

· тырыспа;

· жіті жүрек-қантамырларының жеткіліксіздігі (коллапс).

Дәрілік аллергия асқынуларының жіктемесі

Асқынулар дәрілік заттардың әсерінен тыс және дәрілік заттардың әсерінен болатын болып бөлінеді.

Дәрілік заттардың әсерінен тыс болатын асқынуларға мазасыздық, ұйқышылдық, жүрек айнуы ретінде көрініс табатын психогенді және нейрогенді реакциялар жатады. Бірқатар жағдайларда аурудың көріну белгілері дәрілік затпен емдеудің асқынуы ретінде қабылдануы мүмкін.

Дәрілік заттардың әсерінен болатын асқынулар дәрілік заттарға сезімталдықтың өзгеруімен байланысты болмауы да мүмкін, байланысты болуы да мүмкін.

Дәрілік заттарға сезімталдықтың өзгермеуі кезінде болатын асқынуларда дәрілік заттың жоғары мөлшерленуі теріс әсер тудырады. Көбінесе емдеудің өзінің әсерінен, дәлірек айтқанда дәрілік заттың мүшелерге тікелей әсерінен болатын бастапқы жанама әсер кездеседі. Сонымен қатар дәрілік затпен емдеудің асқынуы болып табылатын қосымша дәрілік аллергия болады. Дәрілік заттардың өзара әрекеттесуі олардың әсерінің өзгеруінің себебі болуы мүмкін.

Дәрілік заттарға сезімталдықтың өзгеруімен байланысты асқынуларда дәрілік затты кішкене мөлшерде пайдаланудың өзінде оған төзімсіздік пайда болады. Дәрілік затқа сапалы өзгерген реакцияны білдіретін идиосинкразия кездеседі. Ол дәрілік аллергияға ұқсас болуы мүмкін, бірақ басқа механизмдер әсерінен туады. Аллергиялық реакциялар әрқашан иммундық механизмдермен жанама түрде белгіленеді.

Дәрілік аллергияның ерекшеліктері

Дәрілік аллергия пациенттердің айтарлықтай аз бөлігінде дәрілік заттарды тіпті кішкене мөлшерде қабылдаған кезде пайда болады.

Аллергиялық реакциялар дәрілік затты қайталап қолданғанда ғана пайда болады. Кейде дәрілік зат науқастың ағзасына тамақпен түсуі мүмкін, мысалы, құрамында пенициллиндер бар етпен. Дәрілік затты қолдану мен дәрілік аллергияның пайда болуы арасындағы уақыт әдетте бірнеше тәулікті құрайды. Дәрілік аллергияның көріністері дәрілік заттардың әсеріне ұқсамайды және негізгі ауруға тән емес.

Дәрілік затты қабылдауды тоқтатқаннан 3-5 тәуліктен кейін симптомдар кетеді немесе білінбейтін болып қалады. Ал дәрілік затты қайталап қабылдау аллергиялық реакцияның қайтадан дамуына әкеледі. Дәрілік аллергия өте жиі пенициллиндерді, сонымен қатар құрамында сульфонамидті топқа жататын дәрілік заттарды пайдалану кезінде пайда болады.

Дәрілік аллергияны диагностикалау аллергендерге қарсы антиденелерді - E спецификалық иммуноглобуллиндерін анықтауға негізделген. Аталған зерттеуді кез келген жаста, аллергиялық аурудың асқынуы болу-болмауына қарамастан өткізуге болады. Сіз ОЛИМП зертханалар желісінде көптеген дәрілік аллергендер бойынша тексеруден өте аласыз. IMMULITE 2000 XPI (Siemens, АҚШ) автоматты талдағышының арқасында спецификалық E иммуноглобулиндерін анықтауға арналған талдау жылдам және денсаулыққа ешбір қауіпсіз орындалады!