Мысық rFel d 1 IgE, e94
Аллергиялық реакцияларды диагностикалаудың жаңа бағыты пайда болды – бұл аллергияның молекулярлық диагностикасы, яғни компоненттік аллергодиагностика.
Молекулярлық аллергодиагностика негізінде молекулалық деңгейде табиғи жоғары тазартылған және рекомбинантты аллерген молекулаларын, яғни сығындыларды емес, олардың компоненттерін қолдану арқылы аллергендерге сезімталдықты анықтау жатыр. 1980 жылдардың соңында ДНҚ-технологиясы енгізіле бастады, аллергендерді сипаттап, молекулаларын клондау мүмкін болды, бұл әртүрлі аллергиялық аурулар кезінде антигендік детерминанттарын анықтауға көмектесті.
Мұның барлығы диагностикалаудың жаңа түрі – молекулярлық диагностиканың пайда болуына маңызды роль атқарды, бұл өз кезегінде аллергияны аса тиімді емдеуді әзірлеуге ықпал етті.
Рекомбинантты аллергендерге антиденелерді анықтау молекулярлық аллергология деңгейінде күрделі аллергендер құрамындағы жетекші компонентті анықтауға мүмкіндік береді. Бұл шынайы және айқаспалы аллергияны ажыратуға көмектеседі. Рекомбинантты аллергендерді қолдану 1-ші типтегі аллергиялық реакцияны диагностикалаудың жаңа құралы болып табылады, бұл науқастың сенсибилизациясы, басқа аллергендермен айқаспалы реактивтілігі, аллерген-спецификалық иммундытерапияның (АСИТ) мақсаттылығы мен тиімділігін болжау туралы толық ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Бұл бағыт науқастарды тексеру және емдеу туралы көзқарастарды өзгертеді және оларды әлемдік медицинаға сәйкестендіреді.
Бұл зерттеуді жүргізудің 3 негізгі артықшылығы бар:
- Молекулярлық аллергодиагностика шынайы сенсибилизацияны айқаспалы реактивтілік салдарынан болған сенсибилизациядан ажыратып береді. Бұл деректер аллергияның жалғыз біреуін, бірнеше жақын туыстық немесе көптеген әртүрлі көздерін анықтауға мүмкіндік береді.
- Молекулярлық аллергодиагностика арандатушы сынақтардың қажеттілігін жоққа шығарады және аллергендермен жанасуды болдырмас үшін нақты ұсыныстар беруге көмектеседі.
- Молекулярлық аллергодиагностика поливалентті сенсибилизациясы бар адамдарда аса маңызды аллергенді анықтаудың ең дәл тәсілімен АСИТ жүргізетіндерге аллерген-спецификалық иммундытерапияны таңдауға қажет.
Молекулярлық аллергодиагностика әдісін қолдану терілік прик-тест нәтижесі бойынша таңдап алынған АСИТ ауыстыруға мәжбүрлейді.
Аллергендердің компоненттерін қолдануды бастау үшін зерттеу нәтижелерін дұрыс түсіндіріп, аллергендердің компоненттері және олардың клиникалық қолданылуы туралы негізгі ақпаратты білу қажет:
Аллергендер молекулаларына атау беріледі, алдыңғы үш әріп тұқымдастың латынша атауы, одан соң бірінші әріп түр атауы және арабша сандар – аллергеннің нөмірі (нөмір бөлу тәртібіне және/немесе клиникалық маңыздылығына байланысты).
Мысалы: Қайың – Bet v 1, Bet v 2 және т.б. Аллергендік заттың құрамына бір емес, бірнеше нәруыздық компоненттер кіреді, олар: негізгі аллергендер – «мажорлы», екінші кезектегі «минорлы» болады.Мажорлы аллергокомпоненттер – бұл 50% науқастар популяциясында жартысынан көбінде антиденелермен кездесетін аллергендік молекулалар. Олар қыздыруға төзімді және аса иммуногенді. Пішіні бойынша ірі және бұл аллергенде көп мөлшерде болады.
Минорлы – бұл пішіні бойынша аса ұсақ және аллерген құрамындағы аллергендік молекулаларының иммуногенділігі аз, әдетте аз мөлшерде болса да көптеген аллергендерде, кейде жақын туыстық аллергендерде болып айқаспалы аллергияның туындауына әрекет жасайды. Яғни аллергендердің таралауы 50% аса болса, онда мажорлы деп аталады, ал 10% аз болса минорлы деп аталады.
Рекомбинантты аллергендердің аталуы латынша атауы мен аллергеннің реттік санынан алынған. Аллергияға себепші ретінде үй жануарларының түктерін жатқызуға болады. Басқа жануарларға туындайтын аллергиямен салыстырғанда мысыққа (латынша атауы - Felis) аллергия аса жиі кездеседі.
Мысыққа қатысты 12 артық аллергендер бар, бірақ соның ішінде аса маңыздысы rFel d 1 IgE, өйткені ол мысыққа пайда болатын аллергиялық жағдайлардың 80-90% себепші болып табылады. Бұл нәруыз оның түгінде және сілекейінде кездеседі және жануардың тер, май бездері арқылы бөлініп отырады.
Мысықтар өздерінің жүнін жалайды және бұл іске көп уақыттарын бөледі, осылайша денесіндегі түктеріне көп мөлшерде сілекейі жайылады онымен бірге клиникалық маңызды rFel d 1 IgE аллерген де таралады. Осы себебіне қарай денесіндегі түкте кеуіп қалған мысық аллергені ауаға таралып, ұзақ уақыт бойы ауада ұшып, баяу заттардың бетіне қонады. Тіпті мысық болмаған кезде оның аллергендері бөлмеде тағы бір жарым жыл сақталуы мүмкін. Демек мысықты үйден алып кеткен күннің өзінде науқас мысық аллергенінен құтыла алмайды. Оның үстіне адам ол аллергенмен мектепте, жұмыста, қоғамдық көлікте дем алуды жалғастырады.
Әр адамда мысыққа аллергия бір немесе бірнеше симптомдармен көрінеді: Тұмау немесе мұрынның бітелуі;Түшкіру;Көздің тітіркенуі немесе жасаурауы;Демікпеге ұқсас симптомдар– жөтел, сырылдар, ентікпе байқалу;Мысық тырнаған, тістеген немесе жалған жерінде терінің қызаруы.